Cách xử lý khi xe máy điện bị cháy an toàn và hiệu quả

Xe máy điện ngày càng phổ biến nhờ sự tiện lợi và tiết kiệm, nhưng đi kèm với đó là nguy cơ cháy nổ nếu sử dụng sai cách. Việc nắm rõ cách xử lý khi xe máy điện bị cháy không chỉ giúp bạn bảo vệ tài sản mà còn đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh. Đây là kiến thức cần thiết mà bất kỳ ai đang sở hữu hoặc có ý định mua xe máy điện đều nên biết. Cùng MOTOGO tìm hiểu nhé.

Nguyên nhân phổ biến khiến xe máy điện bị cháy

Xe máy điện đang ngày càng trở nên phổ biến tại Việt Nam bởi sự tiện lợi, chi phí thấp và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, đi kèm với ưu điểm đó là rủi ro cháy nổ nếu người dùng không nắm rõ cách vận hành và bảo dưỡng. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp:

1. Pin và hệ thống sạc quá tải

Pin lithium-ion, loại pin phổ biến trên xe máy điện, rất nhạy cảm với nhiệt độ. Khi pin bị sạc quá lâu, sử dụng bộ sạc không chính hãng hoặc cắm sạc ở nơi nóng bức, nhiệt độ pin sẽ tăng cao bất thường. Nếu tình trạng này lặp lại nhiều lần, các tế bào pin dễ bị phồng rộp và dẫn đến chập cháy.

Ngoài ra, nhiều người có thói quen sạc qua đêm để “tiện”, nhưng điều này khiến pin luôn ở trạng thái quá tải. Giống như việc bạn ăn quá no trong thời gian dài, hệ tiêu hóa sẽ bị quá sức, pin cũng vậy – chỉ cần một điểm yếu nhỏ trong cấu trúc sẽ gây ra sự cố nghiêm trọng.

2. Lỗi kỹ thuật trong mạch điện

Dây dẫn điện, bo mạch và các kết nối điện tử trên xe hoạt động liên tục. Nếu dây bị mòn, gãy hoặc lắp đặt không chuẩn, rất dễ xảy ra hiện tượng chập mạch. Khi dòng điện không được phân phối đều, tia lửa điện sẽ sinh ra và trở thành mồi cho ngọn lửa. Các xe bị độ chế hoặc thay linh kiện không đạt chuẩn càng có nguy cơ cao. Ví dụ: thay pin dung lượng lớn nhưng hệ thống dây điện không được thiết kế để chịu tải, hậu quả là dây chảy nhựa, bén lửa.

3. Ảnh hưởng của thời tiết và môi trường

Xe máy điện không “miễn nhiễm” với thời tiết. Khi để xe dưới trời nắng gắt trong nhiều giờ, nhiệt độ pin tăng lên, dễ gây hiện tượng nhiệt thoát – tình trạng pin sinh nhiệt liên tục và tự bốc cháy. Ngược lại, khi đi dưới mưa hoặc để xe ở nơi ẩm thấp, nước có thể lọt vào khe hở của mạch điện. Chỉ một giọt nước chạm vào điểm nối hở cũng có thể làm ngắn mạch, phát sinh tia lửa điện.

4. Bảo dưỡng không đúng cách

Một nguyên nhân khác đến từ sự chủ quan của người dùng. Xe không được vệ sinh định kỳ, dây dẫn bị oxy hóa, pin bị chai nhưng không thay mới… tất cả đều là “quả bom nổ chậm”. Nhiều trường hợp cháy xe điện đã ghi nhận do dây điện bị côn trùng cắn, bụi bẩn bám vào pin làm giảm khả năng tản nhiệt, dẫn đến quá nóng.

Dấu hiệu nhận biết xe máy điện có nguy cơ cháy

Trước khi xe bốc cháy, thường sẽ xuất hiện một số dấu hiệu cảnh báo. Nếu bạn nhận biết sớm và xử lý kịp thời, sẽ tránh được những tình huống nguy hiểm.

1.  Mùi khét hoặc khói bốc ra: Mùi nhựa khét hoặc mùi hóa chất cháy chính là tín hiệu đỏ. Đây thường là dấu hiệu của việc dây điện bị chập hoặc pin quá nhiệt. Nếu kèm theo khói mờ thoát ra từ thân xe, bạn cần lập tức dừng xe, tắt nguồn điện và đưa xe ra nơi thoáng đãng.
2. Nhiệt độ pin tăng cao bất thường: Thông thường, pin xe máy điện sẽ ấm nhẹ trong lúc sử dụng hoặc sạc. Nhưng nếu bạn thấy pin quá nóng, đến mức không thể chạm tay vào lâu, nghĩa là pin đang gặp vấn đề nghiêm trọng. Tình trạng này nếu tiếp diễn có thể dẫn đến cháy nổ pin lithium.
3. Đèn báo lỗi trên bảng điều khiển: Một số xe máy điện đời mới được tích hợp cảm biến cảnh báo. Nếu bạn thấy đèn báo pin, đèn nhiệt độ hoặc ký hiệu cảnh báo xuất hiện, tuyệt đối không nên bỏ qua. Đây là “tiếng chuông cảnh báo” cho người dùng biết hệ thống điện đang gặp nguy hiểm.
4. Âm thanh lạ khi vận hành: Ngoài mùi và nhiệt độ, đôi khi xe sẽ phát ra tiếng kêu lạ như xẹt điện hoặc tiếng nổ nhỏ từ pin. Đây là dấu hiệu của việc dòng điện không ổn định, có nguy cơ chập cháy.
5. Hiện tượng pin phồng: Nếu quan sát thấy pin hoặc vỏ pin phồng lên bất thường, đó là biểu hiện pin đã xuống cấp nghiêm trọng. Pin phồng đồng nghĩa với áp suất bên trong tăng cao – chỉ cần tác động nhỏ cũng có thể gây nổ.

Các bước xử lý ngay khi xe máy điện bị cháy

Khi xe máy điện bất ngờ bốc cháy, mọi người thường hoảng loạn. Nhưng chỉ cần bình tĩnh và làm theo các bước sau, bạn có thể hạn chế thiệt hại và bảo vệ an toàn cho bản thân:

1. Giữ bình tĩnh và tránh hoảng loạn

Nguyên tắc quan trọng nhất khi gặp cháy là không được hoảng loạn. Nếu mất kiểm soát, bạn dễ chạy lại gần, xử lý sai cách và gây nguy hiểm hơn cho chính mình. Hãy hít một hơi sâu, quan sát nhanh tình hình để đưa ra quyết định. Đặt an toàn bản thân và những người xung quanh lên hàng đầu, tuyệt đối không vì tiếc của mà liều mạng.

2. Ngắt nguồn điện, tắt khóa xe ngay lập tức

Xe máy điện cháy thường bắt nguồn từ hệ thống điện hoặc pin. Vì vậy, việc tắt khóa điện, rút chìa khóa và ngắt kết nối nguồn điện sẽ giúp giảm nguy cơ cháy lan. Nếu bạn đang cắm sạc thì rút phích cắm ngay, nhưng nhớ giữ khoảng cách an toàn và tránh chạm trực tiếp vào khu vực đang cháy.

3. Sử dụng bình chữa cháy phù hợp

• Tuyệt đối không dùng nước để dập lửa từ pin lithium, vì sẽ gây phản ứng hóa học và làm ngọn lửa bùng phát mạnh hơn.
• Bình chữa cháy thích hợp nhất là bình CO₂ hoặc bình bột chữa cháy. Hai loại này vừa dễ mua, vừa hiệu quả trong việc xử lý cháy điện.
• Nếu không có bình chữa cháy, bạn có thể dùng cát khô, khăn dày ướt (đắp từ xa, không để lửa bén vào người).

4. Cảnh báo và giữ khoảng cách an toàn

Ngay khi phát hiện cháy, hãy hô hoán cảnh báo mọi người xung quanh để họ tránh xa. Xe máy điện cháy có thể phát nổ bất ngờ, vì vậy bạn và người khác nên đứng cách ít nhất vài mét.

5. Gọi cứu hộ, cứu hỏa

Nếu lửa quá lớn và không thể tự dập, hãy gọi 114 (cứu hỏa tại Việt Nam) hoặc lực lượng cứu hộ gần nhất. Cung cấp vị trí rõ ràng, tình hình hiện tại để họ kịp thời ứng cứu.

Cách phòng tránh cháy nổ xe máy điện

Phòng ngừa luôn tốt hơn chữa cháy. Một vài thói quen đúng khi sử dụng và bảo dưỡng xe máy điện sẽ giúp bạn tránh xa nguy cơ cháy nổ.

1. Sạc pin đúng cách

• Dùng sạc chính hãng: Bộ sạc đi kèm theo xe hoặc được khuyến cáo bởi nhà sản xuất.
• Không sạc qua đêm: Sạc quá lâu khiến pin nóng lên, dễ dẫn đến cháy nổ.
• Sạc ở nơi thoáng mát: Tránh sạc trong phòng kín, đặc biệt gần vật dễ cháy như rèm cửa, chăn gối.
• Không vừa sạc vừa sử dụng xe: Điều này khiến pin phải chịu tải lớn, nhanh xuống cấp và dễ hỏng.

2. Kiểm tra hệ thống điện định kỳ

• Ít nhất 3–6 tháng một lần, bạn nên mang xe đến trung tâm bảo dưỡng để kiểm tra:
• Tình trạng dây điện (có bị bong tróc, lỏng mối nối không).
• Hiệu suất pin (có nóng nhanh hay sụt điện bất thường không).
• Bộ điều khiển và hệ thống sạc (có báo lỗi không).

3. Không độ chế hoặc thay thế linh kiện kém chất lượng

Nhiều người thích độ xe để tăng tốc độ hoặc thay pin dung lượng lớn hơn. Nhưng nếu dùng linh kiện trôi nổi, không rõ nguồn gốc, nguy cơ chập cháy tăng rất cao. Hãy luôn chọn linh kiện chính hãng hoặc được kiểm định chất lượng.

4. Bảo quản xe đúng môi trường

• Không để xe ngoài trời nắng gắt trong thời gian dài, vì nhiệt độ cao làm pin dễ quá nhiệt.
• Không để xe ở nơi quá ẩm ướt, ngập nước, vì nước dễ xâm nhập vào mạch điện.
• Nếu không dùng xe lâu ngày, hãy tháo pin ra, cất nơi khô ráo và sạc duy trì 1–2 lần mỗi tháng.

5. Trang bị bình chữa cháy mini trên xe

Một chiếc bình chữa cháy mini (CO₂ hoặc bình bột) gắn ở cốp xe sẽ giúp bạn xử lý nhanh ngay khi có sự cố. Đây là thói quen nhỏ nhưng cực kỳ hữu ích.

Xe máy điện mang đến sự tiện lợi, tiết kiệm nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cháy nổ nếu người dùng không biết cách sử dụng và bảo dưỡng. Hiểu rõ cách xử lý khi xe máy điện bị cháy sẽ giúp bạn bảo vệ tài sản, an toàn tính mạng của bản thân và những người xung quanh. Hãy nhớ: phòng cháy luôn quan trọng hơn chữa cháy.